Artikkel: Få restavfallet til å rase ned i vekt

How to enable javascript in your browser

6 enkle grep som f\u00e5r restavfallet til \u00e5 rase ned i vekt<\/h2>\n

Skrot bruk og kast-mentaliteten<\/h2>\n
Nordmenn er blant dei beste, eller verste i verda p\u00e5 \u00e5 bruke og kaste. Det g\u00e5r hardt utover milj\u00f8et og ressursane. Her f\u00e5r du seks enkle tips og triks til korleis du kastar mindre i s\u00f8pla, noko vi lovar vil gje deg ein god smak i munnen, og ikkje berre fordi det inneb\u00ear \u00e5 ete saftige restevaflar.<\/p>\n

1. Kj\u00f8p f\u00e6rre, betre ting<\/h3>\n
Still deg sj\u00f8lv nokre ekstra sp\u00f8rsm\u00e5l f\u00f8r du dreg kortet, kanskje s\u00e6rleg n\u00e5r det er \u201cmegasuperdupersalg\u201d. Treng eg dette? Er det av god kvalitet? Eller blir det hengjande eller liggjande i sk\u00e5pet eller skuffa? Pr\u00f8v \u00e5 kj\u00f8pe ting som vil halde lenge, b\u00e5de fordi det er av god kvalitet, men og fordi designet er tidlaust.<\/p>\n
For milj\u00f8spirer<\/strong>: Tenk deg godt om f\u00f8r du kj\u00f8per noko nytt. Sj\u00f8lv om ei t-skjorte verkar billeg har den ein h\u00f8g pris: Det g\u00e5r til d\u00f8mes med 1400 liter vatn for \u00e5 produsere den.<\/p>\n
For milj\u00f8helter<\/strong>: Ha kvite m\u00e5nader, alts\u00e5 m\u00e5nader med shoppestopp. Unng\u00e5 \u201cfast fashion\u201d, ting som g\u00e5r raskt av moten og er av d\u00e5rlig kvalitet.<\/p>\n

2. Spis opp maten<\/h3>\n
Kvart \u00e5r kastar kvar og ein av oss 42 kilo spiseleg mat (Kjelde: Matvett og \u00d8stfoldforskning). Det betyr at kvar \u00e5ttande handlepose g\u00e5r rett i s\u00f8pla, til d\u00f8mes med mat som har passert best f\u00f8r-datoen, men som ofte er vore god etter. Heldigvis er det enkelt \u00e5 gjere noko med det. Sleng slappe gr\u00f8nnsaker i ei ildfast form, i staden for i matavfallet, og tryll brune bananer om til restevaflar. Her kan du og ha juiceskvettar i.<\/p>\n
Du kan og:<\/p>\n
\n
Sj\u00e5, lukte og smake p\u00e5 maten.<\/li>\n
Kj\u00f8pe og lage mat i riktige mengdar.<\/li>\n
Fryse ned matrestar, eller r\u00e5varer som snart g\u00e5r ut p\u00e5 dato.<\/li>\n
Halde orden i mat- og kj\u00f8lesk\u00e5p, s\u00e5 det er lett \u00e5 sj\u00e5 kva som snart m\u00e5 etast opp.<\/li>\n<\/ul>\n
Fortsatt sulten? Her f\u00e5r du fleire matnyttige tips. (lenke til: Bli mester i matvett)<\/em><\/p>\n
For milj\u00f8spirer<\/strong>: Ha restefest ein gong i veka, til d\u00f8mes p\u00e5 torsdagar, s\u00e5 du kan starte helga med reint kj\u00f8leskap og reint samvit.<\/p>\n
For milj\u00f8heltar<\/strong>: Planlegg handleturen og sett opp ein vekesmeny. Ta utgangspunkt i r\u00e5varene du allereie har, og kj\u00f8p r\u00e5varer som du kan bruke i fleire rettar. D\u00e5 blir det lettare \u00e5 bruke opp heile r\u00e5varen, fra stilk til rusk.<\/p>\n
3. F\u00e5 system p\u00e5 s\u00f8pla<\/h3>\n
Kjeldesorter avfallet ditt og lever det til gjenvinning. D\u00e5 sikrar du at verdifulle materialar kjem tilbake i kretsl\u00f8pet, og at farleg avfall blir tatt hand om p\u00e5 best mogleg m\u00e5te.<\/p>\n
Ein god plass \u00e5 byrje er \u00e5 lage eit godt system for kildesortering under kj\u00f8kkenbenken. Finn fram fem behaldarar, som esker, kurver og b\u00e6renett. Du treng ein til papir, ein til plastemballasje, ein til glas- og metallemballasje, ein til restavfall og ein til matavfall, hvis kommunen din har utsortering av det.<\/p>\n
Elektrisk og elektronisk avfall kan du samle i eit b\u00e6renett, til d\u00f8mes batteri og lysp\u00e6rer, som du kan ta med tilbake til butikkar som sel slike produkt. Farleg avfall kan du levere p\u00e5 gjenvinningsstasjonen, milj\u00f8stasjonen, eller p\u00e5 eit anna kommunalt mottak for farlig avfall.<\/p>\n
Blei det rot i hovudet? Her<\/a> kan du lese meir om korleis du lager eit supert system.<\/p>\n
For milj\u00f8spirer<\/strong>: Kjeldesort\u00e9r papir, plast, glas- og metallemballasje. S\u00f8rg for at panteflasker, farleg avfall og elektrisk og elektronisk avfall aldri hamnar i restavfallet.<\/p>\n
For milj\u00f8heltar<\/strong>: Kjeldesort\u00e9r alt, alltid. Er du usikker p\u00e5 kva som skal kor , kan du s\u00f8ke det opp p\u00e5 sortere.no.<\/a><\/p>\n
4. Ta vare p\u00e5 det du har<\/h3>\n
Elektronikk, t\u00f8y og utstyr kan lett hamne i restavfallet n\u00e5r det byrjer \u00e5 fuske eller blir holete, og vi ikkje heilt veit korleis vi skal reparere eller stoppa det. Men det fins ein kur. L\u00e6r deg korleis du gjer enkle reparasjoner. S\u00f8k det opp p\u00e5 YouTube, eller sp\u00f8r folk om r\u00e5d. Elles s\u00e5 kan du sette ut jobben til profesjonelle fiksarar.<\/p>\n
For milj\u00f8spirer<\/strong>: Sjekk ut denne sida fr\u00e5 Naturvernforbundet, Ta vare p\u00e5 det du har<\/a>, for tips og triks til korleis du kan fikse ting sj\u00f8lv. Her f\u00e5r du og ei oversikt over kor du kan f\u00e5 fiksa ting, om det er skomakarar, skreddarar, eller andre reparat\u00f8rar du treng.<\/p>\n
For milj\u00f8helter<\/strong>: Inviter til ein fiksefest kor naboar, vener og kjende hjelper kvarandre med \u00e5 reparere ting som har g\u00e5tt i stykker. Sosialt, l\u00e6rerikt og bra for milj\u00f8et p\u00e5 same tid! P\u00e5 den m\u00e5ten forlenger de levetiden til ting som ellers ville ha blitt kastet, samstundes som de l\u00e6rer dykk korleis de reparerer ein ting eller to.<\/p>\n
5. Kj\u00f8p brukt og gi bort<\/h3>\n
Produksjon av nye produkt krev stor ressursbruk og f\u00f8rer med seg store klimagassutslepp. Spar milj\u00f8et ved \u00e5 kj\u00f8pe det du treng brukt, og ved \u00e5 levere ting til gjenvinning, i staden for \u00e5 kaste det i restavfallet. Fretex, UFF og Renotec samlar blant anna inn kl\u00e6r og tekstiler, som anten blir selt vidare, eller som kan gjenbrukast og resirkulerast.<\/p>\n
For milj\u00f8spirer<\/strong>: Skaff deg eit handlenett og andre behaldarar som du kan bruke om att og om att, og bruk plastposane du allereie har fleire ganger.<\/p>\n
For milj\u00f8heltar<\/strong>: Kj\u00f8p blant anna g\u00e5ver, klede og m\u00f8blar fr\u00e5 bruktbutikkar, gjennom Tise-appen<\/a>, eller p\u00e5 nettsider som Blomqvist<\/a>, Finn<\/a> og Lauritz<\/a>. Arranger byttekveldar med vener, naboer og andre kjende.<\/p>\n
6. Sy om<\/h3>\n
Ikkje kvitt deg med det du allereie har, med ein gong du f\u00e5r lyst p\u00e5 noko nytt. Sy heller om det som heng bakerst eller ligg nederst. Klarer du ikkje gjere det sj\u00f8lv, s\u00e5 sp\u00f8r andre om hjelp, eller s\u00f8k p\u00e5 nettet. Jenny Skavlan<\/a> kan til d\u00f8mes l\u00e6re deg korleis gamle filler kan bli til barneskj\u00f8rt (eit mini-miniskj\u00f8rt) eller ein sommerbluse.<\/p>\n
For milj\u00f8spirer<\/strong>: Ikkje g\u00e5 i butikken med ein gong du ser noko du har lyst p\u00e5. Skriv det ned f\u00f8rst, for eksempeli ei handleliste p\u00e5 mobilen, s\u00e5 du kan kjenne etter. Har du like lyst p\u00e5 kjolen eller stolen om ei veke eller ein m\u00e5nad, er det mindre sannsynleg at du vil angre p\u00e5 kj\u00f8pet om eit \u00e5r.<\/p>\n
For milj\u00f8heltar<\/strong>: Sj\u00e5 potensialet i det du har av interi\u00f8r, klede og m\u00f8blar. Kan det bli meir aktuelt hvis du gjer om p\u00e5 formen eller fargen? La deg inspirere av andre kreative sjeler p\u00e5 Instagram eller Pinterest, eller f\u00e5 idear fr\u00e5 gjer det sj\u00f8lv-b\u00f8ker og magasiner.<\/p>\n
FAKTABOKS<\/h3>\n
Skrot bruk og kast-innstillinga p\u00e5 1, 2, 3 (4, 5, 6):<\/p>\n
1. Kj\u00f8p f\u00e6rre, betre ting.
\n2. Spis opp maten.
\n3. Kjeldesorter.
\n4. Reparer.
\n5. Bruk om.
\n6. Sy om.<\/p>\n»}}},»blockName»:»acf\/file»}’ class=»reft-gb-preview»>

Forslag til bilder og bildetekster
Finn og last ned bildene fra bildebanken (kryss av for illustrasjon og avfallsminimering, eller søk på «slank restavfallet).

BM: TELL TIL TRE: Still deg selv noen spørsmål før du trekker kortet, særlig når det er “megasupersalg”. Trenger jeg det? Er det av god kvalitet? Eller kan det bli hengende eller liggende i skapet eller skuffen? Illustrasjon: Marianne Heggenhougen/LOOP.

NY: TELL TIL TRE: Still deg sjølv nokre spørsmål før du trekk kortet, særleg når det er “megasupersalg”. Treng eg det? Er det av god kvalitet? Eller kan det bli hengjande eller liggjande i skapet eller skuffen? Illustrasjon: Marianne Heggenhougen/LOOP.

BM: BRUK OG KAST: Det du kaster i søpla er ikke nødvendigvis søppel. Men noen enkle grep kunne det blitt bananbrød og barneskjørt. Illustrasjon: Marianne Heggenhougen/LOOP.

NY: BRUK OG KAST: Det du kaster i søpla er ikkje nødvendigvis søppel. Med enkle grep kunne det blitt bananbrød og barneskjørt. Illustrasjon: Marianne Heggenhougen/LOOP.